21-01-2025
Η Χαβούζα είναι το αρχαιότερο από τα τρία αξιόλογα κτίσματα της Λεμεσού που σχετίζονται με την υδροδότηση της πόλης, δηλαδή τη Νερομηχανή του Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας και τον Υδατόπυργο και η οποία είναι κτίσμα του 1896.
Η Χαβούζα, κτισμένη περί τα τέλη του 19ου αιώνα, αποτελείται από δύο πανομοιότυπους λιθόκτιστους στενόμακρους χώρους - υδατοδεξαμενές, στεγασμένες με θολωτές οροφές, που δημιουργούν τον πολύ ενδιαφέροντα εσωτερικό χώρο όπου αποθηκευόταν το νερό το οποίο προερχόταν από την Πηγή Κιτρομηλίου στην περιοχή Πολεμιδιών. Το νερό αυτό υδροδοτούσε την πόλη μέχρι το 1930 που λειτούργησε η Νερομηχανή στην περιοχή Τσιφλικουδιών.
Επειδή βρίσκεται σε ένα σημείο με αξιόλογη υψομετρική διαφορά με το ιστορικό κέντρο της πόλης, λειτουργούσε ως δεξαμενή νερού που συνέλεγε νερό από τα ορεινά και το διοχέτευε στην πόλη, μέσω σωλήνων από μαντέμι. Το νερό έφτανε αρχικά σε συνοικιακές βρύσες, από όπου το προμηθεύονταν οι κάτοικοι με κανάτες.
Κατά τις ανασκαφές που έγιναν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων στην περίμετρο της Χαβούζας, έχουν εντοπισθεί απομεινάρια από παλαιότερες κατασκευές, στη βόρεια αλλά κυρίως στη νότια πλευρά των λιθόστρωτων δεξαμενών. Τώρα που το Μνημείο είναι προσβάσιμο, παρουσιάζει ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον εξωτερικά, αλλά σε ότι αφορά τον εσωτερικό χώρο προσβάσιμη είναι μόνο μια από τις δύο του υδατοδεξαμενές.
Η χρήση της Χαβούζας σταμάτησε όταν η υδροδότηση της πόλης ήταν πλέον ευθύνη του Υδατόπυργου και της νερομηχανής. To 1996, το κτίριο ανακηρύχθηκε αρχαίο μνημείο.
Επαρχιακός Οργανισμός Αυτοδιοίκησης Λεμεσού
21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2025