Αποχέτευση - Αειφόρα Συστήματα Ομβρίων

Στα πλαίσια της εφαρμογής του Σχεδίου Διαχείρισης Ομβρίων της μείζονος Λεμεσού, με την οικονομική βοήθεια του Κράτους και της Ε.Ε σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε η Λίμνη Κατακράτησης Ομβρίων Κάτω Πολεμιδιών.

Το Συμβούλιο Αποχετεύσεων Λεμεσού Αμαθούντας (ΣΑΛΑ) προωθεί σύγχρονες μεθόδους για τη διαχείριση των ομβρίων υδάτων με τη χρήση Αειφόρων Συστημάτων Διαχείρισης Ομβρίων. Η Λίμνη κατακράτησης αποτελεί μέρος των αντιπλημμυρικών έργων της δυτικής Λεμεσού που σχεδιάστηκαν από το ΣΑΛΑ και κατασκευάστηκε παράλληλα με τα έργα του οδικού έργου του Κάθετου δρόμου από το Τ.Δ.Ε..

Η Λίμνη αυτή έχει χωρητικότητα 75.000 m3, έχει κατασκευαστεί σε γη έκτασης 3.3 εκταρίων που αγοράστηκε από το ΣΑΛΑ με την άδεια και συγκατάθεση του Κράτους. Η περίμετρος και τα πρανή της λίμνης, ως επί το πλείστον είναι φυτεμένα με γρασίδι καλύπτοντας συνολική έκταση 19.000 τ.μ.. Περιμετρικά έχουν επίσης φυτευτεί περίπου 1000 δέντρα και θάμνοι.

Στην Λίμνη εκτρέπονται τα πρωτοβρόχια για συγκράτηση των φερτών από τον αγωγό oμβρίων του Κάθετου Δρόμου ο οποίος έχει ικανότητα μεταφοράς 35m3/s περίπου. Σε αυτή συλλέγονται τα πρώτα 2-3m3/s της ροής (first flush flow) ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες συνεχίζουν την πορεία εντός του αγωγού του Κάθετου δρόμου και εκβάλλουν στη θάλασσα κοντά στο λιμάνι. Σε περίπτωση ραγδαίας βροχόπτωσης και εφόσον υπάρξει ροή μεγαλύτερη από 35m3/sec οπότε ο οχετός του Κάθετου θα φτάσει στη μέγιστη ικανότητα μεταφοράς, τότε η ροή εκτρέπεται εξ ολοκλήρου στη λίμνη και από εκεί προς την θάλασσα ή/και την Αλυκή Ακρωτηρίου.

Όταν ο όγκος νερού στη λίμνη υπερβεί τα 9.000 m3, το νερό θα υπερχειλίσει μέσω 2 αγωγών διαμέτρου Φ1000, πίσω στον αγωγό ομβρίων του Κάθετου δρόμου. Με τον τρόπο αυτό μετά από κάθε ραγδαία βροχόπτωση η λίμνη θα κρατά μόνο έως τα 9.000m3 ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής χώρος για επόμενη βροχόπτωση. Εάν, σε εξαιρετικά σπάνια γεγονότα, η λίμνη πλησιάσει την ανώτατη στάθμη σχεδιασμού, θα διοχετευθεί νερό στον αγωγό υπερχείλισης προς την Αλυκή. Στις εγκαταστάσεις εξόδου του νερού από τη λίμνη έχουν εγκατασταθεί αυτόματες ηλεκτρικές σχάρες οι οποίες απομακρύνουν τα φερτά υλικά ώστε να μην εισέλθουν στον αγωγό υπερχείλισης και κατά συνέπεια να καταλήξουν είτε στην Αλυκή ή τη θάλασσα.

Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο το οποίο αποτελεί πρότυπο εφαρμογής των Αειφόρων Συστημάτων Διαχείρισης Ομβρίων στην Κύπρο και στοχεύει στη διαχείριση του νερού της βροχής κοντά στην περιοχή όπου αυτό πέφτει, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την ποσότητα αλλά και την ποιότητα του. Η λίμνη αυτή θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη, μερικά εκ των οποίων είναι:

• Το φιλτράρισμα του νερού της βροχής, καθώς μια ποσότητα θα κατακρατείται και θα διοχετεύεται στο υπέδαφος
• Η συγκράτηση των φερτών και των ρυπογόνων στοιχείων της βροχής ώστε να μη διοχετεύονται στη θάλασσα ή στην Αλυκή.
• Η φόρτιση του υδροφόρου ορίζοντα
• Η καθυστέρηση της ροής των ομβρίων και η μείωση της πλημμυρικής αιχμής
• Η δημιουργία ενός χώρου πρασίνου
• Η αναβάθμιση του τοπίου της περιοχής

Ο Οργανισμός προωθεί κοινή πολιτική για εφαρμογή των Αειφόρα Συστήματα Διαχείρισης Όμβριων (ΑΣΔΟ).

Τα κυριότερα μέτρα που περιλαμβάνονται στα ΑΣΔΟ, είναι τα ακόλουθα :

1. Κατασκευή λιμνών κατακράτησης εκεί όπου είναι δυνατό και αξιοποίηση υφισταμένων φυσικών λιμνών, με σκοπό κατακράτησης στερεών και διήθησης, και για μείωση του όγκου αιχμής των νερών.
2. Αποφυγή στεγανοποίησης ανοικτών χώρων και κατασκευή πλακόστρωτων και οδοστρωμάτων από διαπερατές επιφάνειες, για σκοπούς διήθησης και μείωσης του όγκου των επιφανειακών ροών.
3. Κατασκευή όπου είναι δυνατό, χωμάτινων αυλακιών για σκοπούς αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, τοποθέτηση μη στεγανοποιημένων αγωγών, ή/και κατασκευή απορροφητικών λάκκων ομβρίων υδάτων σε δημόσιους δρόμους και άλλους χώρους για σκοπούς εμπλουτισμού υπογείων υδάτων.
4. Συνεχής προσπάθεια για αποφυγή διοχέτευσης νερών στους δημόσιους δρόμους από ιδιωτικές περιουσίες, μέσω των αδειοδοτήσεων για νέες αναπτύξεις.
5. Προώθηση κοινής πολιτικής όσον αφορά την έκδοση αδειών για νέες αναπτύξεις και οικοδομές με την εφαρμογή πρότυπων όρων και προδιαγραφών για χρήση από τις αρμόδιες τοπικές αρχές.
6. Συγκεκριμένα στις νέες πολεοδομικές άδειες ή/και στις άδειες οικοδομής επιβάλλονται όροι, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η μείωση ή η κατακράτηση των νερών που καταλήγουν στο δρόμο όπως:
   • Η κατασκευή απορροφητικών λάκκων όμβριων υδάτων σε όλα τα νέα υποστατικά και κυρίως σε ανοικτούς χώρους. Σε όλες τις άδειες οικοδομής, από τούδε και στο εξής, να μπαίνει όρος για κατασκευή απορροφητικού λάκκου ομβρίων υδάτων. 
   • Η κατασκευή απορροφητικών λάκκων όμβριων υδάτων σε όλα τα υπόγεια ή ημιυπόγεια.
   • Η τοποθέτηση αντλίας απομάκρυνσης βρόχινων νερών σε περίπτωση συσσώρευσης νερών στους χώρους αυτούς.
   • Η κατασκευή υδατοπερατών πλακόστρωτων οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων εκεί όπου είναι πρακτικό και δυνατό.
   • Η κατασκευή χωμάτινων αυλακιών όπου αυτό είναι πρακτικό και εφικτό.

Κάποια από τα πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή ΑΣΔΟ είναι:

• Αντιμετώπιση των πλημμυρών
• Μείωση του όγκου της απορροής
• Μείωση των υπερχειλίσεων αγωγών
• Μείωση ανάγκης κατασκευής μεγάλων αγωγών ομβρίων
• Φόρτιση του υδροφορέα
• Βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος
• Βελτίωση της ποιότητας του νερού και προστασία των φυσικών αποδεκτών
• Βελτίωση των κλιματικών συνθηκών (μείωση θερμοκρασίας περιβάλλοντος, δημιουργία σκιάς)
• Εξοικονόμηση πόρων, ενέργειας και νερού
• Δημιουργία ανοικτών χώρων πρασίνου και χώρων αναψυχής
• Αποδόμηση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
• Ενίσχυση της βιοποικιλότητας